Beni çok sevindiren bir şey var. O da “koçluk” mesleğinin hızla yayılması. Bir kaç yıl önce bir elin parmaklarından daha az olan Türk koçların sayısı her geçen gün artıyor. Aslında yaşam koçluğu, veya daha genel ismiyle koçluk, bütün dünyada hızla yayılıyor. Çünkü işe yarıyor! Kabul etmek lazım ki, bir çok sağlıklı birey, hatta bir çok şirket, aslında ulaşabilecekleri potansiyelin çok ufak, tek rakamlı bir yüzdesinde çalışıyor. Bu yüzde çoğumuzda o kadar düşük ki, koçluk yardımıyla bir kaç puan bile yukarı çıkarabilsek, yaşamımızdaki ve onu deneyimleme şeklimizdeki etkisi büyük olabiliyor.

Buraya kadar her şey güzel… Ama “acaba ben koçluk yapabilir miyim?” diye soran, ve bu soruya nasıl yanıt bulacağını bilemeyen o kadar çok kişi var ki… Ben bu yazımda, hem koçluğu biraz daha tanıtmak, hem de geleceğin istekli koçlarına biraz yol göstermek için, bir koç adayının, ve bir koçla çalışmak isteyen herkesin dikkat etmesi gereken 6 püf noktasını paylaşıyorum: (Bu yazıda değindiğim, orta ve üst düzey yöneticilerin uygulayabileceği koç yöneticilik yaklaşımı değil. Ama ilki dışında çoğu madde, azıcık uyarlama ile bu alan için de geçerli olabilir, özellikle 2, 5 ve 6ncı maddeler.)

1. Koçluk bir meslektir. Bir teknik, yaklaşım, moda, jargon, okul, akım, vs. değildir. Koçluk mesleğini icra ederken deneyimlerinizi, eğitiminizi, lisanslı veya ustası olduğunuz teknikleri kullanabilirsiniz, ama bunu koçluk mesleğinin sınırları ve tanımları içinde yapmalısınız. Bunu part time bile yapsanız, bir meslek ve iş ciddiyeti içinde yapmalı, ona göre sistemler (muhasebe, müşteri ilişkileri, tanıtım, vb.) kurmalısınız.

2. Koç, psikolog, terapist veya başka bir tedavi profesyoneli değildir. Koç, patolojik durumlarla çalışmaz. Teşhiste bulunmaz, tedavi önermez, terapi yapmaz. Onun için eğer koçluk yapmaktaki amacınız, psikolojik rahatsızlıklarla ve işlevsel olmayan durumlarla çalışmaksa, bu konularda eğitim veren bir kuruma başvurmanızı öneririm. Bir koç olarak görevim, amatör psikologluk yapmak değil, yetenekli, becerikli, ve kapasiteli insan ve kurumların, bu özelliklerini tam olarak ortaya koyabilmeleri ve daha kaliteli bir yaşam yaşayabilmeleri için hizmet etmek. Bu çizgiye dikkat etmeyen koçlar hem danışanlarına, hem kendilerine, hem de koçluk mesleğine zarar vereceklerdir.

3. Koçluk eğitimi almak zorundasınız. Koçluk, eğitimcilik, yönetim danışmanlığı, kişisel gelişim veya NLP uzmanlığı, yazarlık, hatta terapistlik gibi bir çok daldan, alakalı olsa bile farklı bir meslektir. Koçun iletişim kurma tarzı ve çalışma modeli, bütün benzeri yaklaşımlardan farklı olmak durumunda. Ayrıca koçluk sadece hedef belirlemek, o hedeflere uygun stratejiler oluşturmak ve eyleme geçmekten çok daha fazlasıdır. Koçlar mevcut durum dinamikleri ile çalışırlar. Onun için bu konuda kredibilitesi yüksek bir kurumdan eğitim almanızı öneririm. Benim en büyük şansım, koçluk mesleğine adını veren, ilk yaygın koçluk eğitim kurumu Coach U’yu, daha sonra Graduate School Of Coaching’i ve Uluslararası Koçlar Federasyonu ICF’i kuran Thomas J. Leonard’ın ölmeden önceki bir buçuk yıl boyunca öğrencisi olmaktı.

4. Koçluk mesleği, yüksek etik standartlara uymayı gerektirir. Biz insanların hayalleri ile çalışıyoruz. Koçluk ilişkisine giren danışanlarımızın çoğu daha önce bu kadar çok desteklendikleri bir yakın ilişki deneyimlememiş olacaklar. Bu açıdan bir koçun mesleğinin etik standartlarını harfiyen uygulaması, hatta onların da üzerinde hassasiyet göstermesi çok önemlidir. Bu standartları aşağıdaki linklerden okuyabilirsiniz:

ICF Code of Ethics (Uluslararası Koçlar Federasyonu)

IAC Ethical Guidelines (Uluslararası Akredite Koçlar Birliği)

5. İyi bir koç olabilmek için iyi bir koçla çalışmak önemlidir. İnsan ilişkilerine dayanan bütün mesleklerin hemen hemen hepsinin eğitiminde danışmanın süreci deneyimlemesi, süpervizyon alması ve aynı zamanda kendi üzerinde de çalışması şarttır. Eğitim alacağınız bir çok okul da sizi koçluk veya mentorluk almak konusunda zorunlu tutmasa bile cesaretlendirecektir. Bir koçla çalışmaya karar verirken önce kendisinin bir koçu olup olmadığını öğrenmenizi öneririm.

6. Koçluk mesleğinin odağı, koç değildir. Bu sizin kendi fikirlerinizi, doğrularınızı, değerlerinizi ve deneyimlerinizi aktaracağınız, insanlara “başarılı olmanın kuralları”nı anlatacağınız yer değil. Bunu yapmak istiyorsanız eğitim sektörünü veya bir kitap yazmayı düşünün. Başarılı bir koçluk ilişkisi, danışanınızın sizin desteğinizle kendi doğrularını, özgür düşüncelerini, değerlerini ortaya koyduğu ve bunlara dayanarak kendi “başarı” stratejisini oluşturduğu bir çalışma olacaktır. Bizim işimiz sonuçları yaratmak değil, onları yaratabilmesi için danışanımızı özgür kılmak.