Leadership On The Line, benim şimdiye kadar okuduğum Liderlik hakkındaki en iyi kitaplardan biri, belki de en iyisi.

Şimdiye kadar bir çok danışanıma tavsiye ettiğim, ve onların da çok faydalandığı bu kitapta Heifetz ve Linsky, gerçekten liderlik yapmaya kalktığında, yani bir şeyleri değiştirmeye, ve bir topluluğun düşünüş, işleyiş ve davranışlarında değişiklik yapmaya kalkıştığında insanın başına gerçekten ne gelir, ve bununla başa nasıl çıkılabilir, bunu kamu ve kurumsal alandan bir çok örnek ve vakalarla çok güzel anlatıyorlar.

Harvard Üniversitesi Kennedy School Of Government’ta öğretim görevlileri olan Heifetz ve Linsky, bu kitapta problemleri, ve dolayısıyla da gerekli liderliği ikiye ayırıyorlar: Teknik problemler ve teknik liderlik, adaptasyon problemleri ve adaptif liderlik. Bilinen, kontrol olasılığı yüksek durumlarda, yani teknik problemlerde gerekli olan liderlik, çoğu zaman uzmanlık ve otorite içeren teknik liderlik. Ancak bilinmeyen bir problem veya durum varsa, veya bilinen bir durum olsa bile çözüm net olarak bilinmiyorsa, uzmanlık ve otorite çoğu zaman yeterli olmuyor, hatta bizi asıl problem alanı değil de kendi bildiğimiz alana hapsettiği için zararlı bile olabiliyor. Adaptif değişime ihtiyaç duyulan durumlar, problemi yaşayan insanların durumla ilgili sorumluluk almalarını, ve çoğu zaman da yerleşmiş değer, yaklaşım ve uygulamalarını sorgulamalarını ve değiştirmelerini gerektiriyor. Bu açıdan adaptif liderlik, aslında liderlik yapılan kişilerin de sorumluluk ve liderliği ele almalarını sağlamaya çalışıyor. Heifetz ve Linsky diyor ki, bu açıdan değişim, çoğu zaman bu değer, yaklaşım ve uygulamaların bırakılmasını gerektirdiği için beraberinde kayıp hissi getirir, ve belli bir yas sürecini de içerecektir. Sadece belli davranışları bırakmaz insanlar, bunlar üzerine kurguladıkları kimliklerinden de vazgeçerler. Bu yüzden insanların liderlerinden beklentileri onları mutlu etmeleri ancak pek de bir şeyi değiştirmemeleri ve onları rahatsız etmemeleridir. Ancak maalesef değişim için bu acı, bu rahatsızlık gerekmektedir.

Heifetz ve Linsky, işte hem bu çok gerekli, hem de çoğu zaman acı verici ve rahatsız edici değişim durumlarında çok önemli olan liderliği sağlamak, hem de hayatta kalmak nasıl olabilir, bunu bu çok beğendiğim kitapta büyük sözlere, uygulanamaz teorilere ve soyut idealleştirmelere gitmeden, gayet ayakları yere basan, gerçekçi ve uygulanabilir bir şekilde aktarıyorlar.

Kitaptan en beğendiğim sözlerden biri de liderlik tanımları: “Liderlik, insanları tolere edebilecekleri seviyede rahatsız etme sanatıdır.” Çünkü eğer rahatsız etmiyorsanız, muhtemelen hiçbir şeyi değiştirmiyor, liderlik değil politikacılık yapıyorsunuz. Ve eğer tolere edilebilecekten fazla rahatsız ediyorsanız, muhtemelen yakında konumuza bağlı olarak gerçek veya metaforik suikatsa uğrayabilirsiniz, dikkat edin!